Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB’s) worden ook wel de nieuwe generatie medicatiebewaking genoemd. Waar bij de traditionele medicatiebewaking vooral wordt gelet op doseringen, interacties en contra-indicaties, gaan de MFB’s een stap verder.

MFB’s signaleren geautomatiseerd suboptimale therapie en risicosituaties. Dit is met de huidige medicatiebewaking niet mogelijk, omdat patiëntgegevens, zoals laboratoriumuitslagen (denk aan nierfunctie e.d.), comorbiditeit en patiëntkenmerken, zoals leeftijd en gewicht, niet bij de medicatiebewaking worden betrokken.

MFB’s kunnen deze factoren wel bij de medicatiebewaking betrekken, waardoor alleen een signaal verschijnt bij risicopatiënten. Ook kunnen met MFB’s irrelevante signalen eruit worden gefilterd. De signalen die opkomen zijn daardoor meer patiëntgericht.

Sinds de invoering van de Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB’s) in 2012 heeft deze vorm van medicatiebewaking zeker zijn nut bewezen. In een grote meerderheid van de apotheken wordt met de MFB’s gewerkt. MFB’s vormen een belangrijk instrument om gepaste zorg voor de individuele patiënt te leveren. Daarnaast is het met de MFB’s mogelijk om de apotheekpopulatie te bewaken op bijwerkingen die potentieel gevaarlijk kunnen zijn en kunnen lijden tot ziekenhuisopnames.

De afgelopen jaren ontwikkelden verschillende apotheken echter hun ‘eigen’ medisch farmaceutische beslisregels. Om ervoor te zorgen dat alle patiënten dezelfde farmaceutische zorg kunnen krijgen die past bij hun persoonlijke situatie, heeft een aantal partijen, waaronder de KNMP, een gezamenlijke landelijke set MFB’s ontwikkeld. Deze set van 26 MFB’s wordt jaarlijks geüpdatet en de wijzigingen worden ook doorgevoerd op de Kennisbank. Wanneer tussentijds blijkt dat de set door nieuwe inzichten niet meer voldoende aansluit bij de huidige stand van wetenschap en praktijk, vindt een tussentijdse aanpassing plaats.

In deze cursus zullen we deze landelijke set MFB’s bespreken. MFB’s met eenzelfde achtergrond worden gezamenlijk besproken.

De besproken MFB’s hebben betrekking op meerdere aandoeningen. Het voert te ver om in deze cursus ook uitgebreid in te gaan op de achtergronden van de betreffende aandoeningen. We verwijzen u daarvoor naar de diverse cursussen waarin deze aandoeningen uitgebreid behandeld worden.

N.B. Vrijwel alle zorgverzekeraars stimuleren dat apothekers Medisch Farmaceutische Beslisregel toepassen in de apotheek. De meeste zorgverzekeraars hebben hiervoor een aantal MFB’s geselecteerd. Onder bepaalde voorwaarden kan de apotheek voor deze MFB’s een extra vergoeding krijgen.

In deze cursus worden de hieronder genoemde MFB’s behandeld:

1. Nierfunctie: nitrofurantoïne
2. Nierfunctie: norfloxacine
3. Nierfunctie: cotrimoxazol
4. Nierfunctie: trimethoprim
5. Nierfunctie: claritromycine
6. Nierfunctie: ciprofloxacine
7. Laxantia bij opioïdgebruik
8. Trombocytenaggregatieremmers bij nitraatgebruik
9. Verhogen gebruik ASA 30 en carbasalaatcalcium 38 mg
10. Dubbel-therapie: combinatie van antitrombotica
11. Triple-therapie: combinatie van antitrombotica
12. Osteoporoseprofylaxe bij corticosteroïdgebruik
13. Foliumzuur bij methotrexaatgebruik
14. Maagbescherming bij NSAID-gebruik
15. Maagbescherming bij salicylaat- en/of coxib-gebruik
16. Antilipaemica bij ischemische hartziekte
17. Antilipaemica bij diabetes
18. Antimycotica bij inhalatiecorticosteroïden
19. Metformine bij diabetes mellitus type 2
20. Sulfonylureumderivaten bij diabetes mellitus type 2
21. Hormonale anticonceptie ≥ 52 jaar

Bij de behandeling van de verschillende MFB’s is waar mogelijk gebruik gemaakt van de stroomschema’s zoals deze door de KNMP en Stichting Health Base zijn ontwikkeld.

Na het volgens van deze cursus:

• kent u de praktische toepassing van MFB’s en kunt u ze toepassen.
• kunt u bepaalde ongewenste farmacotherapie herkennen bij patiënten.
• weet u in welke situaties MFB’s toegevoegde waarde hebben.
• kent u de achtergronden bij de gebruikte MFB’s.