Multipele sclerose (MS) is een multifactorieel bepaalde ziekte, waarbij het immuunsysteem ontspoort en zich richt tegen het myeline van het centraal zenuwstelsel. Naast demyelinisatie treedt degeneratie van neuronen op. Uitvalsverschijnselen en functiestoornissen zijn het gevolg. Tijdens de relapsing remitting fase van de ziekte verdwijnen de verschijnselen grotendeels, maar in de progressieve fasen worden ze blijvend en progressief. Er kan een complexe samenhang van verschijnselen, stoornissen en complicaties ontstaan, die om een multidisciplinaire, symptomatische behandeling vraagt. In deze fase kunnen specialisten ouderengeneeskunde en in de lichamelijk gehandicaptensector werkzame artsen optreden als behandelend arts.

Deze cursus richt zich op de problemen die zich in de fase van gevorderde MS voordoen: hoe deze te herkennen, te diagnosticeren en te behandelen. Welke interventies kunt u als specialist ouderengeneeskunde zelf uitvoeren en voor welke heeft u de medisch specialist nodig? Hoe ver moet de behandeling gaan? Dit alles zal aan de hand van een aantal casussen worden geïllustreerd.

Na het volgen van deze cursus:

• kunt u de stoornissen, verschijnselen en complicaties noemen die de patiënt met gevorderde MS bedreigen.
• kunt u de stoornissen, verschijnselen en complicaties vanuit de pathofysiologie van MS verklaren.
• heeft u kennis van de mogelijkheden om complicaties bij gevorderde MS te voorkomen.
• kent u de voor gevorderde MS relevante diagnostische interventies die u zelf kunt verrichten dan wel kunt aanvragen.
• heeft u weet van de therapeutische interventies die respectievelijk door uzelf en door de medisch specialist kunnen worden toegepast bij gevorderde MS.
• kunt u een patiënt met gevorderde MS informeren over de behandeling van de bij hem/haar optredende complicaties van MS.

Inhoudsopgave

Module 1 - Achtergrond multipele sclerose, (trigeminus)neuralgie
- Inleiding
- Epidemiologie
- Verloopvormen
- Etiologie
- Pathofysiologie
- Trigeminusneuralgie (aangezichtspijn)

Module 2 - Stoornissen in communicatie, cognitie en gedrag, en spasticiteit
- Communicatiestoornissen
- Stoornissen van cognitie, emotie en gedrag
- Spasticiteit

Module 3 - Stoornissen van spijsverteringsstelsel en blaasfunctie
- Slikstoornissen
- Darmfunctiestoornissen
- Blaasfunctieproblemen

Deze cursus is ontwikkeld in samenwerking met drs. J. Koops, specialist ouderengeneeskunde, werkzaam in Nieuw Unicum te Zandvoort, een gespecialiseerd centrum voor mensen met gevorderde MS.