De definitie van astma volgens het Global Initiative for Asthma (GINA) is: ‘een heterogeen syndroom van de luchtwegen dat wordt gekarakteriseerd door chronische luchtweginflammatie’.
Omdat bij jonge kinderen luchtweginflammatie moeilijk kan worden aangetoond, worden voor hen meestal meer beschrijvende definities gehanteerd.
De NHG-Standaard spreekt van ‘symptoomdiagnose astma’ en omschrijft dit als ‘recidiverend piepen al dan niet met hoesten’.
Bij astma is sprake van een lokale ontsteking in de luchtwegen. Deze ontsteking leidt tot zwelling van het slijmvlies, spasmen van de bronchiale musculatuur en vorming van mucus (slijm) waardoor luchtwegobstructie veroorzaakt wordt. De patiënt is kortademig en heeft vaak een piepende ademhaling. Ook hoesten, eventueel met sputumproductie, kan bij de symptomen horen. Bij jonge kinderen is het kernsymptoom expiratoir piepen.
Astma begint vaak op jonge leeftijd. Bij jonge kinderen is de diameter van de luchtwegen nog gering, waardoor bronchusobstructie met piepen relatief vaak optreedt. Uit deze cursus zal blijken dat piepen voor het zesde levensjaar dan ook lang niet altijd synoniem is met astma. Wel is astma de meest voorkomende chronische ziekte op de kinderleeftijd.
Klachten van kortademigheid belemmeren veel kinderen in hun dagelijkse leven en ontwikkeling.
Het is mogelijk om met een correcte behandeling van astma het aantal klachten en de ernst van de klachten zodanig te reduceren dat de kinderen nauwelijks meer in hun dagelijks functioneren gestoord hoeven te worden. Dit vergt het nodige van de zorgverleners, de ouders en de (school)omgeving.
In deze cursus wordt ingegaan op de epidemiologie, de pathogenese (met speciale aandacht voor omgevingsinvloeden bij het ontstaan van astma) en pathofysiologie, de herkenning en diagnostiek.
Verder komt de medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandeling van astma bij kinderen aan bod. Hierbij wordt onder andere gebruikgemaakt van de NHG-Standaard Astma bij kinderen uit 2014, de richtlijn Astma bij kinderen van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde uit 2013 en van de meest recente GINA-guideline Asthma management and prevention in children 5 years and younger uit 2015.
Kinderen verdienen om verschillende redenen de bijzondere aandacht van de apotheek. Deze cursus gaat op deze redenen dieper in.
Omdat in de CME-Online cursus Astma bij volwassenen uitgebreid wordt stilgestaan bij de eigenschappen van de diverse geneesmiddelen of geneesmiddelgroepen zoals bijwerkingen, interacties et cetera, wordt in deze cursus volstaan met het benoemen van de middelen.
Na het doorlopen van deze cursus: