Het bord van de eerstelijns bestuurder en professional wordt steeds voller. Als gevolg van de veranderende inrichting van de zorg (decentralisaties, substitutie, zelfzorg en meer samenwerking), ouder wordende populatie en toename van complexiteit en mogelijkheden, is het werken in de eerste lijn veranderd. Voeg daarbij de veranderende instroom van nieuwe professionals (groter aandeel parttime werkenden vrouwen én mannen, meer competent in de ICT) en de noodzaak tot herijking van de positie van de professional, praktijk en de organisatie is evident.

Voor de veranderde omgeving van de zorg spreekt de literatuur over transformatief leiderschap ter vervanging van (of aanvulling op) het klassieke professionele leiderschap. Deze verandering betekent dat professionals en bestuurders, naast de huidige professionele competenties, tevens in staat moeten zijn als change agent op te treden. Zij moeten in staat zijn om zichzelf, de praktijk en de organisatie in de snel veranderende omgeving te leiden. Zorgprofessionals (en deels bestuurders) zijn maar beperkt opgeleid in deze noodzakelijke competenties die deze verandering vraagt.

Het Jan van Es Instituut biedt u met veel genoegen een leiderschapstraining aan, die u in staat stelt uw eigen leiderschapscompetenties te verbeteren in deze transformatie. Deze leergang gaat in op de persoonlijke competentieontwikkeling en in mindere mate op de ontwikkelingen in de zorg. Je hebt die nieuwe/andere leiderschapscompetenties nodig om juist in de veranderende wereld op een juiste wijze te kunnen handelen. Of dit nu leiderschap is in de eigen praktijk of als bestuurder van een zorggroep of een regionaal samenwerkingsverband.

Het programma is opgebouwd in vier blokken van twee dagen rond de vier aspecten van competenties: kennis, vaardigheden, attitude en persoonlijkheid. In ieder blok is een expert verantwoordelijk voor het realiseren van de leerdoelen, elk vanuit de eigen competentie.

Blok 1: Kennis

Inhoudelijk verantwoordelijke: Marc Bruijnzeels, Jan van Es Instituut/UHD LUMC

In dit blok wordt het palet van de recente ontwikkelingen in de zorg relevant voor de eerstelijnsgezondheidszorg geschetst. De nadruk ligt hierbij op de ‘onderstroom’ van de beweging: waar gaat de huidige gezondheidszorg naar toe? Hoe ziet de inrichting hiervan er over een aantal jaar uit? Wat is daarbij de positie van de huidige inrichting van de eerste lijn, in relatie tot haar partners in het zorgnetwerk? En niet onbelangrijk: welke keuzen heb je daar als persoon, praktijk en organisatie?

Blok 2: Persoonlijkheid

Inhoudelijk verantwoordelijke: Arjen Jansen, CT Groep

Door middel van een speciaal ontworpen 360 graden instrument maken de deelnemers een zelfbeoordeling en krijgen zij door middel van de uitgezette vragenlijst feedback van verschillende relevante anderen op hun huidige functioneren.

In het ontwikkelingsprogramma wordt een aantal principes gehanteerd: Je hoeft niet perfect te zijn om zeer goed leiderschap te laten zien. Uit onderzoek blijkt dat als je een aantal van je sterke competenties nog beter ontwikkelt, anderen jou eerder zien als een goede leider. Leiderschap is ontwikkelbaar. Maak gebruik van je sterktes en bouw die uit. Het is belangrijk daarbij goede feedback te krijgen op hoe je waargenomen wordt. Zonder een ijkpunt kan je geen goed plan maken. Gebruik diverse manieren om te verbeteren, net als in de sport wordt gedaan: maak gebruik van Crosstraining! Steeds hetzelfde doen, levert vaak geen goede resultaten. Daarom wordt de methode van crosstraining gebruikt om vanuit verschillende invalshoeken aan verbetering te werken.

In dit blok stelt ieder een eigen ontwikkelplan op, op basis van de resultaten van de feedback meting. In dit plan wordt concreet gemaakt hoe het competentie profiel versterkt kan worden, door sterktes uit te bouwen. In de periode hierna wordt daarmee geoefend.

Blok 3: Attitude

Inhoudelijk verantwoordelijke: Dite Husselman, Husselman Advies

Normatieve vragen en morele uitdagingen spelen een steeds grotere rol in professionele organisaties en in het praktische handelen van professionals. De professionele waarden zijn daarbij leidend. Tegelijkertijd komt dit normatief professionalisme in botsing met de meer juridisch-bestuurlijke inrichting van governance, zoals deze door de regulerende organen wordt vereist. Als professioneel leider of organisatie bestuurder wordt u geconfronteerd met uw eigen attitude ten aanzien van deze spanning. Hoe gaat u daar zelf mee om? Op welke wijze neemt u de achterban van professionals mee en voldoet u ook aan de wensen van de toezichthouders? Dit heeft zowel consequenties voor uw eigen functioneren en voor de inrichting van de totale organisatie. In dit blok worden zowel handvatten voor het eigen handelen en voor de organisatie aangereikt.

Blok 4: Samenwerken

Inhoudelijk verantwoordelijke: Nader te bepalen

Het veranderende zorglandschap vraagt om samenwerking over de domeinen heen. Partijen zoeken deze samenwerking op in netwerkconstructies en samenwerkingsprojecten. Deze domeinoverstijgende samenwerking brengt nogal wat uitdagingen met zich mee. De ontwikkeling van individuele organisaties naar integrale zorgnetwerken vraagt om samenwerking en leiderschap. Maar in de praktijk lijken perspectieven, doelstellingen en belangen van deelnemers niet altijd overeen te komen. Dit komt bijvoorbeeld voort uit ‘eigen taal’ en cultuur van de verschillende domeinen. (Ervaren) van hoge werkdruk kan daarnaast een belemmerende factor zijn bij het opzoeken van deze samenwerking.