Het wezen van het vakgebied van de psychiatrie gaat over emoties, gedachten en gedragingen: over pijn, verlies en verdriet en hoe we daar als mensen mee omgaan. Het is de opdracht van de psychiatrie om de mens met psychische problemen te begrijpen in zijn eigen omgeving. Hiertoe is inzicht in zijn of haar persoonlijke situatie en geschiedenis essentieel: Waar komt hij vandaan? Wat heeft hij geleerd? Hoe heeft hij zich ontwikkeld tot wie hij is? Welke biologische factoren (brein en genen) spelen een rol?

De biologie, de psychologie en de omgeving vormen zo de drie pijlers van het vak. Een goed begrip van de complexiteit en interactie van al deze factoren is van belang voor een effectief behandelplan dat optimaal is afgestemd op de persoonlijke situatie van de patiënt. We spreken tegenwoordig over ‘gepersonaliseerde psychiatrie’.

En toch hebben we in de afgelopen decennia het vak psychiatrie voor velen ondoorgrondelijk weten te maken. Alle goede bedoelingen ten spijt lijken we wat verdwaald in de vele, en soms zeer principiële discussies omtrent structuren, classificatiesystemen, de waarde van een diagnose, de verhouding tussen nature (genen en brein) en nurture (ontwikkeling en omgeving), en over de vrije wil. We houden ons bezig met de vraag over de validiteit van psychiatrische concepten en diagnoses: bestaat schizofrenie nu wel of niet? Wat is de betekenis van het begrip herstel? En ook de organisatie en financiering van de zorg zijn in het brandpunt van de discussie komen te staan: Moeten we de zorg wel opdelen in talloze compartimenten? Hoe ver kunnen we gaan met ambulantisering en onder welke voorwaarden? Wat is er nog nodig aan intramurale zorg? En wat behoort nu precies tot het taakgebied van de psychiatrie en de GGZ?

Maar waar blijft nu de persoon die onze hulp vraagt te midden van al dit discussiegeweld? Staat deze nog wel voldoende in het middelpunt van onze aandacht en van onze professionele inspanningen?

Wij schreven een nieuw leerboek Psychiatrie met een principieel uitgangspunt: De patiënt als persoon staat centraal. Samen met de hulpverlener wordt ingezet op een omvattend en genuanceerd begrip van diens situatie die de basis vormt voor verdere behandeling. We plaatsen psychische klachten binnen een continuüm van normaal tot (zeer) problematisch en heffen daarmee de dichotomisering van ziek en gezond op. Dit draagt tevens bij aan vermindering van etikettering en stigma.

Op deze congresdag presenteren en bediscussiëren we in het ochtendprogramma de principes en werkwijzen van de Persoonlijke Psychiatrie, waarmee we voortbouwen op de ontwikkelingen rond Persoonlijke Diagnostiek en De Nieuwe GGZ.

In het middagprogramma is er een uitgebreid programma waarin een veelheid aan psychiatrische syndromen aan bod komen. Op interactieve wijze gaan toonaangevende sprekers (die tevens bijdroegen aan het nieuwe leerboek) in op een persoonsgerichte diagnostiek en behandeling. Apart zal er aandacht zijn voor het thema herstel van de persoon met psychische klachten en ook wat te doen als dit herstel niet (voldoende) slaagt.