Het aantal 65-plussers in Nederland stijgt. Dit wordt mede veroorzaakt door de stijging van de gemiddelde levensverwachting. Hoewel de levensverwachting stijgt, neemt het gemiddeld aantal jaren in een goede gezondheid en met een hoog welbevinden, nog niet toe. Bijna een kwart van de 75-plussers heeft vier of meer chronische aandoeningen en daarnaast een grotere kans op psychosociale problemen. Voor de oudere neemt – naast het organiseren van de ondersteuning bij de toenemende beperkingen – ook het aantal te volgen behandelingen toe als gevolg van de comorbiditeit. Ouderen moeten dit allemaal weten te organiseren en op elkaar af te stemmen.

Ons huidige zorg- en dienstverleningsaanbod is vooral reactief ingericht op het oplossen van acute en kortdurende gezondheids- en bestaans/welzijnsproblemen en is niet in staat een goed antwoord te geven op langdurige complexe behoeften van ouderen. Om hier verandering in te brengen is SamenOud gestart.

Het belangrijkste doel van SamenOud is het realiseren van vraaggerichte, samenhangende, proactieve en preventieve zorg en dienstverlening waardoor de complexiteit van de behoeften van ouderen afneemt, het welbevinden toeneemt en de kosten afnemen of minimaal gelijk blijven. SamenOud verbindt maatschappelijke/welzijns organisaties en het gezondheidszorgsysteem en omvat evidence-based – en met elkaar samenhangende – kernelementen.

Deze kernelementen zijn:

• Het leven van ouderen vindt grotendeels plaats buiten het zorgsysteem. Het benutten van maatschappelijke bronnen is dan ook belangrijk om de zorg en dienstverlening voor ouderen te optimaliseren. Samenwerking tussen zorg en welzijn is een belangrijke voorwaarde om in te spelen op de behoefte van ouderen. Bovendien is het van belang dat proactief hiaten in het aanbod opgespoord en verbeterd worden.
• Het gezondheidszorgsysteem voor de oudere dient zo ingericht zijn dat het gericht is op een continue verbetering van de zorg en dienstverlening aan de hand van bewezen strategieën. Eerstelijnszorgteams die proactieve, preventieve en samenhangende zorg en dienstverlening organiseren, leveren en coördineren, het proces en de kwaliteit van zorg en dienstverlening monitoren en de follow-up van ouderen garanderen, dienen daartoe gecreëerd worden.
• Zelfmanagementvermogen/eigen regie. Ouderen en hun families helpen actief te participeren in het hulpverleningsproces door het inzetten van evidence-based strategieën voor zelfmanagement-ondersteuning.
• Ontwerp van het proces. Het creëren van eerstelijnszorgteams die proactieve, preventieve en samenhangende zorg en dienstverlening organiseren, leveren en coördineren, het proces en de kwaliteit van zorg monitoren en follow-up van ouderen waarborgen.
• Besluitvormingsondersteuning. Het toepassen van evidence-based protocollen en richtlijnen door zowel casemanagers als ouderen door deze in de dagelijkse praktijk in te passen.
• Klinische informatiesystemen. Er dient gebruik gemaakt te worden van een digitaal elektronisch patiënten-informatiesysteem met toegang op locatie, dat toegang geeft tot essentiële informatie voor zowel professionals als ouderen zoals de planning (zorgleefplan), relevante richtlijnen en protocollen.

Deze samenhangende en met elkaar in verbinding staande elementen stimuleren productieve interacties tussen een geïnformeerde en geactiveerde patiënt en een voorbereid, proactief team van professionals, wat uiteindelijk kan leiden tot verbeterde uitkomsten.

Binnen SamenOud is een van de elementen, ontwerp van het proces, vertaald naar het Ouderenzorg Team (OT), waarin huisarts, casemanagers (ouderenadviseur, verpleegkundige) en de specialist ouderengeneeskunde een belangrijke rol spelen. Het OT geeft vorm aan de langdurige, vraaggerichte, samenhangende, proactieve en preventieve zorg en dienstverlening aan de oudere op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Echter, dat vereist een omslag in het denken en doen.

In de opleiding SamenOud ‘Anders denken, anders doen’ staat de omslag in het denken en doen van de direct betrokken professionals centraal. De focus van de opleiding ligt op de onderdelen, gebaseerd op SamenOud, die van belang zijn om tot goede zorg en dienstverlening aan ouderen te komen:

• Visie en uitgangspunten op ouderen(zorg en dienstverlening)
• Zelfmanagementvermogen/eigen regie
• Beslissingsondersteuning Wonen, Welzijn en Zorg en (Klinische) informatiesysteem
• Organisatie van de zorg