In zorgorganisaties spelen twee typen ethische kwesties: kwesties waarin niet direct duidelijk is wat juist is om te doen (dilemma’s) en kwesties waarin dat wel het geval is. In dit laatste geval gaat het dan om normoverschrijdingen. Beide kwesties zijn belangwekkend en interessant, maar de meeste aandacht in scholingssituaties gaat uit naar het eerste type. Dat is ook niet verwonderlijk, omdat normoverschrijdingen in de regel inhoudelijk gezien niet heel interessant zijn om over na te denken – de diagnose van wat er aan de hand is (en wat er moreel gesproken niet deugt), ligt meestal wel voor de hand (wat overigens niet wil betekenen dat deze kwesties niet belangrijk of urgent zijn).

Het vertrekpunt van deze cursus ligt echter wel in de normoverschrijdingen – het barst er immers van in de dagelijkse zorgpraktijk, en als ze uit de hand lopen zijn dit de kwesties die het nieuws halen. In deze cursus gaan we deze casuïstiek echter niet bespreken (zoals je bijvoorbeeld wel in een cursus patiëntveiligheid zou kunnen doen), maar onderzoeken we het interessante terrein waarin morele psychologie, wijsgerige antropologie, religie en wijsgerige ethiek samenkomen. Het framework van de zeven hoofdzonden (een eeuwenoud concept ontwikkeld om morele ondeugden te kunnen beschrijven en te classificeren) biedt een prachtig uitgangspunt om steeds twee vragen te stellen: welke morele ondeugden komen we tegen, en waarom zijn deze ondeugden moreel gezien problematisch?

Het resultaat is een cursus waarin de deelnemers op een alternatieve manier kennismaken met de rijke geschiedenis van de filosofie, filosofische argumentatievaardigheden ontwikkelen, en (het allerbelangrijkste) filosofische ‘frames’ aangeleverd krijgen waarmee zij hun eigen gedrag (en dat van hun collega’s) kunnen duiden en evalueren.

De cursus is gebaseerd op de vijfdelige (vijf dagdelen) workshopserie ‘de zeven hoofdzonden’, die in het voorjaar van 2014 is verzorgd voor ELANN Groningen (geaccrediteerd voor huisartsen). Literatuur (in de vorm van citaten) wordt ter plekke uitgereikt. Om de openheid in het programma zo veel mogelijk te borgen (interactie, discussie) wordt er geen gebruik gemaakt van Powerpoint presentaties)

Na het volgen van de cursus

• Heeft u basiskennis van de filosofie met als uitgangspunt de Zeven Hoofdzonden verworven.
• Heeft u concrete handvatten gekregen om vanuit filosofisch oogpunt normoverschrijdingen in uw werk als arts (bij uzelf en bij anderen) te herkennen.
  Heeft u vaardigheden opgedaan om in samenwerkingsdilemma’s, bij het nemen van beslissingen, in omgang met patiënten en bij ethische kwesties die u tegenkomt in uw werk als arts, uw eigen gedrag en dat van uw collega’s beter te duiden en ermee om te gaan.
• Heeft u diverse filosofische argumentatievaardigheden opgedaan om in de praktijk te kunnen toepassen bij o.a. de bovengenoemde zaken.