De Eerste Kamer heeft na een debat met de staatssecretarissen Van Rijn (VWS) en Teeven (Veiligheid en Justitie) de nieuwe Jeugdwet goedgekeurd. Deze wet houdt in dat de jeugdzorg- inclusief psychische zorg- vanaf 2015 onder bevoegdheid van de gemeente valt. De verwachting van het kabinet is dat gemeenten door intensivering van de preventie en ambulante jeugdhulp, complexere (en duurdere) hulp kunnen voorkomen.

In het debat spraken diverse woordvoerders de vrees uit dat de transitie er juist toe leidt dat jongeren niet de hulp krijgen die zij nodig hebben. De kritiek richtte zich met name op de aan gemeenten toebedeelde financiële middelen, het tempo en de overgangstermijn van de transitie en de waarborgen voor privacybescherming. Ook was er sterke kritiek op het overhevelen van de jeugd-ggz naar gemeenten. De ggz-partijen noemen het stigmatiserend dat de kinderpsychiatrie als enige somatische discipline uit het verzekerde pakket is gehaald en vrezen voor de continuïteit van zorg.

Voorafgaand aan het debat bood kinder- en jeugdpsychiater Menno Oosterhoff de commissie VWS van de Eerste Kamer de petitie aan waarin ouders, instellingen en beroepsbeoefenaren in de jeugd-ggz hun bezorgdheid uitten over de gevolgen van de transitie van de jeugd-ggz naar de gemeenten. Ruim 90.000 mensen hebben in de afgelopen maanden de petitie ondertekend. Ook de Taskforce Kinder- en Jeugdpsychiatrie van de NVvP heeft zich maandenlang intensief ingespannen om beleidsmakers en de publieke opinie te overtuigen van de argumenten tegen de overheveling van de jeugd-ggz naar gemeenten.

‘De gemeente gaat niet op de stoel van de professional zitten, net zomin als de zorgverzekeraar op de stoel van een huisarts gaat zitten’, verzekerde van Rijn tijdens het debat. ‘Een jongere met een psychische stoornis hoort bij de psychiater, net zoals dat nu het geval is’. Er komt een Transitie Autoriteit Jeugd die de transitie moet bewaken en de gemeenten hulp kan bieden bij de inkoop van zorg. Nadere afspraken worden gemaakt voor het waarborgen van de privacy.

Er rest nog maar weinig tijd voor de gemeenten, jeugdzorg en jeugd-ggz om invulling te geven aan de nieuwe Jeugdwet. In veel gemeenten zijn pilots gestart om nieuwe werkwijzen te introduceren. Er wordt druk onderhandeld door alle partijen over nieuwe zorgarrangementen. Budgetten staan sterk onder druk. De Transitie Commissie Jeugd (TSJ) heeft recent enkele kritische rapporten uitgebracht over de voortgang. Zij ziet weliswaar goede ervaringen met wijkteams en een beweging om sneller hulp en ondersteuning te kunnen bieden maar zet wel vraagtekens bij het tempo van de voortgang en vraagt aandacht voor de totstandkoming van landelijke kaders, de ondersteuning van de gemeenten bij de transitie en het komen tot regionale transitiearrangementen.